Anestezija je stanje u kome pacijent ne oseća bol dok su njegove životne funkcije pod pažljivim nadzorom lekara anesteziologa, i podešene tako da hirurg može nesmetano da izvede operaciju.

Anesteziolog je lekar specijalista koji izvodi anesteziju, leči pacijenta u jedinici intenzivnog lečenja, bavi se lečenjem bola i zbrinjavanjem urgentnih stanja.

Kada pacijent ne oseća bol u određenjom delu tela na kome se vrši operacija, a pri tome je budan, govorimo o infiltrativnoj(lokalnoj), i regionalnoj anesteziji. Kada je uz gubitak bola prisutan i gubitak svesti(veštački san), govorimo o opštoj anesteziji.

U većini slučajeva strah od anestezije povezan je sa opštom anestezijom, pre svega zbog gubitka svesti i „kontrole nad sobom i događajima“, kako pacijenti to obično objašnjavaju.

Rizik prilikom davanja bilo koje anestezije uvek postoji, ali savremena anestezija (različite vrste anestetika, lekova i opreme koja omogućava praćenje i podržavanja najvažnijih životnih funkcija), uz saradnju pacijenta, rizik svodi na minimum.

Anesteziolog se pre svega mora upoznati sa opštim zdravstvenim stanjem pacijenta kao i sa prethodnim i sadašnjim bolestima. Podatke o tome dobija iz lekarskih nalaza koje pacijet donosi, ali i iz pregleda i razgovora koje obavljaja sa pacijentom.Očekuje se da odgovori budu iskreni, iscrpni i jasni.

Svaka operacija zahteva pripremu.Hitnost operacije naravno, skraćuje pripreme, pa se ona tada svodi na nekoliko bitnih rečenica, a ponekad i na kratak razgovor sa pratiocem, ukoliko je pacijent bez svesti ili je nekomunikativan. Rizik je u ovakvim situacijama povećan, ali u situacijama u kojima je život pacijenta ugožen akutnim hirurškim stanjem, operacija i anestezija su neophodne. Kod planiranih operacija pripreme su detaljnije, u smislu upoznavanja sa opštim psihofizičkim rezervama organizma pacijenta jer operacija i anestezija predstavljaju dodatni stres sa kojim se organizam mora suočiti i izboriti.Anesteziolog mora biti obavešten o trenutnom zdravstvenom stanju pacijenta i ako je potrebno popraviti ga dodatnim lečenjem ili ga detaljnije proučiti dodatnim ispitivanjem, a sve u cilju smanjenja rizika i bezbednosti pacijenta. U nekim slučajevima potrebno je odložiti intervenciju dok se akutni problem ne reši ili se stanje poboljša, ako se radi o hroničnom oboljenju. Ovakve situacije mogu biti neprijatne za pacijenta, ali su neophodne u cilju što boljeg lečenja i izlečenja.

U KBC“Dr Dragiša Mišović-Dedinje“, već nekoliko godina postoji anesteziološka ambulanta kroz koju prolaze svi pacijenti za planirane operativne zahvate, kao i pacijentkinje koje žele bezbolni porođaj. Naš cilj je što bolja preoperatvna priprema i što manji procenat odlaganja operacija. Anesteziolog se upazaje sa pacijentom i sa njegovom istorijom bolesti, a pacijent sa vrstama anestezije u kojima je moguće izvesti planirani operativni zahvat. Pacijentu se daju saveti vezani za uzimanje lekova, hrane i pića pre operacije. Osim razgovora, pacijent dobija i pisani dokument (informator), u kome su opisane faze kroz koje prolazi u toku operacije, sa detaljnim opisom vrsta anestezije i eventualnim mogućim komplikacijama.Pošto je upoznat sa potrebnim informacijama, isti dokument pacijent potpisuje i daje svoj pristanak za izvođenje operacije.

Pre same anestezije sledi ponovni kraći razgovor anesteziologa sa pacijentom.Lekar proverava da li se pacijent pridržavao datih uputstava (odnose se na uzimanje ili neuzimanje određenih lekova, hrane i tečnosti..), a pacijentu se zatim ponovo objasni šta će se dešavati u sali i tokom neposrednog postoperativnog toka.Čak i na ovoj stepenici, bez obzira na pripreme, operacije može biti odložena ako se stanje pacijenta iznenada i nepredviđeno promenilo.

Strah od anestezije i rizik od mogućih komlikacija može se svesti na minimum samo dobrom i iskrenom saradnjom pacijenta i anestezologa.

Dr Nadica Ilić Jokanović, anesteziolog
Klinika za anesteziju i intenzivno lečenje
KBC „Dr Dragiša Mišović-Dedinje“